Οι νέες παγίδες της Άγκυρας: Τι είπαν πίσω από τις κλειστές πόρτες Τσίπρας και Γιλντιρίμ;

Του Ηλία Στεφανάκου Αρκούσε ένα λάθος στη μετάφραση των δηλώσεων του πρωθυπουργού της Τουρκίας Μπιναλί Γιλντιρίμ για να έρθει ξανά σε πρώτο πλάνο το ερώτημα: κατά πόσο αντιμετωπίζεται το Κυπριακό ως ευρωτουρκικό ζήτημα; Ο κ. Γιλντιρίμ έδειξε ότι η Τουρκία πλέον βλέπει τις εξελίξεις στις διαπραγματεύσεις εν όψει Γενεύης μέσα από τις σχέσεις της με την ΕΕ, αλλά όχι υπό την προϋπόθεση της ένταξης. Η Τουρκία γνωρίζει πως στην περίπτωση που έθετε ως προϋπόθεση την ένταξή της στην ΕΕ, δεν θα είχε να διαπραγματευτεί ουσιαστικά τίποτα. Ούτε οι διαδικασίες θα επιταχύνονταν, ούτε φυσικά θα κέρδιζαν κάτι στις, αυτές κάθε αυτές, διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό. Τα επιμέρους ζητήματα ΕΕ – Τουρκίας
έχουν πραγματικά μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την Άγκυρα, από το να προσδεθεί στο ευρωπαϊκό άρμα. Η «ευρωπαϊκή δοσολογία» που έβαλε ο Γιλντιρίμ στην κουζίνα των διαπραγματεύσεων δίνει το περιθώριο να ανοίξει ο δρόμος των συνομιλιών με τις Βρυξέλλες και κάποιες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, παρακάμπτοντας τη Λευκωσία και, φυσικά, την Αθήνα. Ένα παρόμοιο προηγούμενο υπάρχει ήδη: όσο η Ουάσιγκτον συνεχίζει να προσεγγίζει το Κυπριακό υπό το πρίσμα των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, τόσο η Άγκυρα και η τουρκοκυπριακή πλευρά θα βρίσκεται σε ευνοϊκότερη θέση. Βάσει αυτής της ανάλυσης η δήλωση Γιλντιρίμ πως «η λύση θα πρέπει να παρέχει τις απαραίτητες εγγυήσεις αναφορικά με τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, αναφορικά και με τις σχέσεις ΕΕ-ενωμένης Κύπρου», μόνο τυχαία δεν είναι. Αν το Κυπριακό ειδωθεί υπό το πρίσμα των ευρωτουρκικών πολιτικών σχέσεων, και όχι αποκλειστικά και μόνο υπό το πρίσμα των ευρωπαϊκών κανόνων, τότε ελλοχεύει ο κίνδυνος άσκησης επιπλέον πιέσεων προς Αθήνα και Λευκωσία για επίλυση του ζητήματος, με τρόπο που θα προκαλούσε νέες εντάσεις στον ελληνισμό. Τα θέματα που απασχολούν ΕΕ και Τουρκία, όπως έχουν διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια, δεν είναι λίγα και συνδέονται με σοβαρές πολιτικές εξελίξεις, τεράστια οικονομικά συμφέροντα και κρίσιμα κοινωνικά ζητήματα. Σε ότι αφορά στο Κυπριακό, η τουρκική πλευρά έχει ανοίξει το ζήτημα των 4 ελευθεριών, το οποίο προσέτρεξε να «επικοινωνήσει» ο κ. Άιντα, διευκρινίζοντας στο ενδιαφερόμενο ευρωπαϊκό μέρος ότι κάτι τέτοιο δεν θα αφορά το σύνολο των κρατών – μελών της ΕΕ, αλλά μόνο την Κύπρο. Επιπλέον η απελευθέρωση των θεωρήσεων, η τελωνειακή ένωση, η συμφωνία για το προσφυγικό και το άνοιγμα των κλειστών κεφαλαίων απασχολούν ιδιαίτερα την Άγκυρα. Συγκεκριμένα σε ότι αφορά στην τελωνειακή ένωση, αφ’ ενός η όποια απόφαση περνά και από την έγκριση της Λευκωσίας, αφ’ ετέρου ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές τη χαρακτηρίζουν στόχο πολιτικής προτεραιότητας. Ως εκ τούτου προσδιορίζεται η έναρξη των σχετικών συζητήσεων μάλλον άμεσα, στα τέλη του 2017. Οι συζητήσεις σαφώς θα διευκολύνονταν αν είχε προηγηθεί μια λύση του Κυπριακού που θα ικανοποιούσε την Άγκυρα. Σε ότι αφορά στο προσφυγικό, η συμφωνία τηρείται μεν με προβλήματα, αλλά γιατί να μην έμπαινε ξανά στο τραπέζι από την Άγκυρα, σε ένα πλαίσιο που όλα τα επίμαχα θέματα θα ήταν ανοιχτά; Επίσης στο στάδιο που βρίσκεται η διαδικασία απελευθέρωσης βίζας για του Τούρκους πολίτες, θα πρέπει να προηγηθεί η ικανοποίηση των εναπομεινάντων προϋποθέσεων από την Τουρκία. Κάτι τέτοιο μπορεί να σημαίνει και μια νέα διαπραγμάτευση που θα παρείχε κάποιες επιπλέον διευκολύνσεις στην Άγκυρα. Σε κάθε περίπτωση και από την πλευρά των Βρυξελλών κάθε άλλο παρά απορριπτικοί εμφανίζονται σε ότι αφορά στη σύνδεση των ευρωτουρκικών πολιτικών σχέσεων με την επίλυση του Κυπριακού. Αυτό κατέδειξε έγγραφο που παρουσίασε ο Φιλελεύθερος, στο οποίο περιλαμβάνεται ο οδικός χάρτης που παρέδωσε ο Ζαν-Κλοντ Γιουνκερ στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη συνάντησή τους στις 25 Μαΐου. Σύμφωνα με τον οδικό χάρτη Γιουνκερ το Κυπριακό θα πρέπει να επιλυθεί αυτό το καλοκαίρι, προκειμένου να υπάρξει εμβάθυνση των ευρωτουρκικών σχέσεων… Η Τουρκία μεταβαίνει στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό παίζοντας διπλό ρόλο σε ότι αφορά στην ΕΕ. Από τη μια εμφανίζεται ενοχλημένη με την παρουσία ευρωπαϊκών παραγόντων στη Διεθνή Διάσκεψη, των οποίων ο ρόλος θα είναι η τήρηση του ευρωπαϊκού δικαίου. Από την άλλη, όμως, αφήνει ανοιχτό το παράθυρο μιας παράλληλης πολιτικής διαπραγμάτευσης σε διμερές επίπεδο (“η λύση θα πρέπει να παρέχει τις απαραίτητες εγγυήσεις αναφορικά με τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας”). Η πολιτική διαπραγμάτευση δεν είναι απαραίτητο να αφορά το κέντρο, ιδίως σε μια ΕΕ που ακόμα και σήμερα είναι δύσκολο να πει κανείς σε ποιο επίπεδο λαμβάνονται κρίσιμες αποφάσεις. Θα μπορούσε να σχετίζεται και με κάποιες από τις μεγάλες πρωτεύουσες της ΕΕ, οι οποίες, άλλωστε, επιδιώκουν – και συχνά καταφέρνουν – να επιβάλουν τα δικά τους εθνικά συμφέροντα στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, με τη δύναμη της ισχύος.

Πηγή: Οι νέες παγίδες της Άγκυρας: Τι είπαν πίσω από τις κλειστές πόρτες Τσίπρας και Γιλντιρίμ; http://mignatiou.com/2017/06/i-nees-pagides-tis-agkiras-ti-ipan-piso-apo-tis-klistes-portes-tsipras-ke-gilntirim/