ΕΠΙΚΥΡΩΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ (3) ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ ΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ.

Στις 18 Σεπτεμβρίου 2014 επικυρώθηκαν από το Γ’ θερινό τμήμα της Βουλής, οι τρείς πρώτες συμβάσεις παραχώρησης αδειών έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων στις περιοχές των Ιωαννίνων, του Πατραϊκού και του Κατακόλου.

Η επικύρωση αυτή έρχεται 33 μήνες μετά από την προκήρυξη του σχετικού διαγωνισμού στην εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που έγινε την 1η Ιανουαρίου 2012.

Το γεγονός της επικύρωσης από την Βουλή (αν και δεν προβλέπεται) των τριών αυτών συμβάσεων και της συνεπαγόμενης ουσιαστικής έναρξης των εργασιών, το θεωρούμε καταρχάς πολύ σοβαρό

και ουσιαστικό για την ανάπτυξη της έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων  στην χώρα μας.

Οι συμβάσεις αυτές, που στο μεγαλύτερο μέρος τους στηρίζονται στο κοινό πρότυπο (model agreement) που το Υπουργείο είχε δημοσιεύσει εμπρόθεσμα, παρουσιάζουν κατά την γνώμη μας ορισμένα μειονεκτήματα όπως:

·                     Δεν εξασφαλίζεται ουσιαστική ωφέλεια για το Κράτος, στην περίπτωση που ένας ανάδοχος εγκαταλείψει το έργο, ιδιαίτερα αν δεν διεξαχθεί ερευνητική γεώτρηση, γιατί η συγκεκριμένη περιοχή κατά κανόνα υποβαθμίζεται μετά από τέτοιες ημιτελείς ενέργειες.

·                     Η αναφορά στην τήρηση της περιβαλλοντικής Νομοθεσίας είναι χαλαρή. Δεν γίνεται ειδική αναφορά στην ανάγκη ενσωμάτωσης της κοινοτικής οδηγίας 30/2013, η/και του Πρωτοκόλλου της Μαδρίτης, ή/και αυτού της Βαρκελώνης κλπ. Οι λέξεις «…ελεύθερη και καθαρή...»  (σελ.24 παρ.8.3 σύμβαση Κατακόλου) θα έπρεπε να ορισθούν με τεχνικούς και νομικούς όρους και όχι γενικά. Στα σχέδια έκτακτης ανάγκης (σελ.33 παρ. 12.13) θα έπρεπε να αναφέρεται ότι τα σχέδια αυτά θα συνταχθούν από κοινού (Κράτος - Ανάδοχος) και θα καθορίζονται με λεπτομέρεια οι διαδικασίες που θα ακολουθηθούν (π.χ σε έκρηξη, σε διαρροή H₂S κλπ.).

·                     Δεν καθορίζεται με ευκρίνεια ο ρόλος της ΕΔΕΥ στην παρακολούθηση και έλεγχο των συμβάσεων,  που θα πρέπει να γίνεται σε συνεργασία με τον ανάδοχο.

·                     Δεν προβλέπεται ο τόπος φύλαξης και η μελλοντική αξιοποίησή τους από το Δημόσιο, των πυρήνων και των δειγμάτων που λαμβάνονται κατά την διάρκεια των γεωτρήσεων, γεγονός που είναι σημαντικό για τον εμπλουτισμό και την μελλοντική αξιοποίηση του Κρατικού Αρχείου.

·                     Θα έπρεπε να προδιαγράφονται με περισσότερες λεπτομέρειες το τι θεωρούνται εύλογες δαπάνες. Η ευρύτητα στην ερμηνεία, δημιουργεί δυσκολίες στον προσδιορισμό του Κρατικού οφέλους.

·                     Στα πλαίσια της παρακολούθησης και ελέγχου των  εταιριών, ο ορισμός της τεχνικής συμβουλευτικής επιτροπής, η δυνατότητα κλήσης ανεξάρτητου πραγματογνώμονα από τους συμβαλλομένους σε αυτήν, ο ορισμός Αποκλειστικού εμπειρογνώμονα και η διαιτησία, με ταυτόχρονη έλλειψη αναφοράς σε ένα Ελληνικό επιτελείο από ειδικούς, που μπορεί σήμερα να υπάρξει και να συμβάλλει, δυσκολεύει την άμεση και αποτελεσματική λήψη αποφάσεων. Το γεγονός αποκτά ιδιαίτερη σημασία ειδικά για  την Ελλάδα με τις κλειστές θάλασσες και το πολύτιμο πολιτιστικό και τουριστικό περιβάλλον.

·                     Τα αντισταθμιστικά οφέλη που προκύπτουν για την εκπαίδευση του Ελληνικού προσωπικού, θα έπρεπε να προσδιορίζονται με μεγαλύτερη ακρίβεια και να καθορίζονται σύμφωνα με τις ανάγκες της χώρας.

·                     Ουσιαστικές ατέλειες κρύβει και η ανάγκη για χαρτογραφικό και γεωδαιτικό προσδιορισμό των ερευνών (σεισμικά - γεωτρήσεις). Δεν αναφέρονται τα συστήματα συντεταγμένων και οι βαθμοί ακρίβειας των προσδιοριζόμενων μεγεθών, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να γίνει ουσιαστικός έλεγχος. Τα σημερινά μέσα επιτρέπουν υψηλές ακρίβειες που είναι δυνατόν εύκολα να επιβεβαιωθούν. Η ασάφεια στους γεωγραφικούς προσδιορισμούς, δημιουργεί προστριβές που δημιουργούν καθυστερήσεις, αντιδικίες και οικονομικές επιβαρύνσεις που σήμερα μπορούν να αποφευχθούν.

Β. ΣΤΕΛΕΧΩΣΗ ΤΗΣ ΕΔΕΥ

Μετά από διαδοχικές προσκλήσεις, παρατάσεις, τροποποιήσεις και αλλαγές της τελευταίας στιγμής σε προεπιλεγέντα άτομα για την στελέχωση και την συγκρότηση του Δ.Σ της ΕΔΕΥ, την σκοπιμότητα των οποίων δεν γνωρίζουμε, συγκροτήθηκε τελικά το πλήρες Δ.Σ στις 13 Οκτωβρίου 2014. Κατά την γνώμη μας:

·                     Δεν επελέγησαν τα καταλληλότερα πρόσωπα, με ανάλογες εμπειρίες, εκτός ορισμένων που πληρούν τις προϋποθέσεις  για τις αρμοδιότητες  των θέσεων τους.

·                     Το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από την δημοσίευση του Νόμου για την σύσταση της ΕΔΕΥ μέχρι σήμερα (περίπου τρία χρόνια από 10/2/2012 έως 13/10/2014 ), οι συνεχείς παρατάσεις, συμπληρώσεις, αλλαγές και ο τρόπος στελέχωσης του Δ.Σ, δημιουργούν κλίμα αρνητικό, διότι φαίνεται ότι το σοβαρό αυτό θέμα αυτό αντιμετωπίζεται με προχειρότητα.

·                     Τέλος δημιουργεί πρόσθετα ερωτηματικά η πρόσφατη και ανεξήγητη προκήρυξη διαγωνισμού για την επιλογή αναδόχου με έργο την «Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Προώθηση της αξιοποίησης του Φυσικού Πλούτου (Υδρογονάνθρακες)» προϋπολογισμού ύψους 950.000 Ευρώ, που μεταξύ άλλων θα «…παρέχει τεχνική βοήθεια επί τω έργω στις υπηρεσίες της Κυβέρνησης, της Κεντρικής Διοίκησης και της ΕΔΕΥ για τον βέλτιστο τρόπο διαχείρισης διακηρύξεων και συμβάσεων...»  Άρθρο 6, παρ. 6.1 (γ) της προκήρυξης.

Γ. ΝΕΟΣ ΓΥΡΟΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΩΝ ΣΤΟ ΙΟΝΙΟ ΚΑΙ Ν. ΚΡΗΤΗ.

Για πρώτη φορά από την ημέρα που ξεκίνησε επίσημα η νέα περίοδος για την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων στην χώρα μας (2010), διαπιστώνεται μια συνέπεια λόγων και πράξεων στην υλοποίηση του νέου γύρου παραχωρήσεων στο Ιόνιο και την Νότια Κρήτη. Ωστόσο υπάρχουν θέματα που απαιτούν ουσιαστικές και τεκμηριωμένες απαντήσεις, γιατί δημιουργούνται σοβαρές απορίες, επειδή όλα τα προκηρυχθέντα οικόπεδα ευρίσκονται σε μη οριοθετημένες περιοχές, όπως:

·                     Με ποιές νομικές και τεχνικές προϋποθέσεις ορίσθηκαν τα 20 οικόπεδα, όταν δεν υπάρχει οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών της χώρας μας με τους γείτονες (ΑΟΖ, υφαλοκρηπίδα κλπ.), με εξαίρεση την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας με την Ιταλία (1977), ενώ εκκρεμεί και η οριοθέτηση με την Αλβανία.

·                     Όταν το 68% των περιοχών που καταλαμβάνουν τα 20 οικόπεδα βρίσκεται σε βάθος μεγαλύτερο των 2000 μέτρων, ποια εταιρία θα αναλάβει τον κίνδυνο να επενδύσει σ’αυτά, αν δεν υπάρχουν εκ των προτέρων ισχυρές πιθανότητες για την ύπαρξη μεγάλων κοιτασμάτων; Αυτό πιστεύουμε δεν μπορεί να διαφανεί άμεσα στα μεγάλα βάθη από την επεξεργασία της πρόσφατης σεισμικής έρευνας, δεδομένου ότι  η πυκνότητα των σεισμικών γραμμών της PGS που βρίσκονται μέσα σε κάθε οικόπεδο είναι μικρή και το  συνολικό μήκος των μέσα σε αυτά είναι από 113 χλμ. μέχρι 695 χλμ. Τα στοιχεία αυτά δεν μπορούν να δώσουν ουσιαστική πληροφορία εκτός και αν ο ανάδοχος διαθέτει από την αρχή επί πλέον ουσιαστικά δεδομένα. 

 Το ΕΛΛΙΝΥ, παρά τους παραπάνω προβληματισμούς, θα προσπαθήσει να βοηθήσει στο να μην διαταραχθεί το επενδυτικό περιβάλλον από πιθανές αστοχίες και να δημιουργήσει κίνητρα για τις εταιρίες να έρθουν και να επενδύσουν στην Ελλάδα, εκφράζοντας έναν καθαρό, αληθινό και επιστημονικό λόγο που οι σημερινές καταστάσεις και το αίσθημα ευθύνης επιβάλλουν και απαιτούν.