Επικουρικότητα και αναλογικότητα: η ειδική ομάδα παρουσιάζει στον Πρόεδρο Γιούνκερ τις προτάσεις της σχετικά με ένα νέο τρόπο εργασίας

Η ειδική ομάδα «Επικουρικότητα, αναλογικότητα και 'Κάνουμε λιγότερα με πιο αποδοτικό τρόπο'» υπέβαλε σήμερα την τελική της έκθεση στον Πρόεδρο της Επιτροπής Ζαν-Κλωντ Γιούνκερ.

Η έκθεση απαντά σε τρία ερωτήματα που έθεσε ο πρόεδρος κατά τη σύσταση της ειδικής ομάδας τον Νοέμβριο του 2017: πώς να εφαρμόζονται καλύτερα οι αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας εντός των θεσμικών οργάνων της ΕΕ· πώς να

συμμετέχουν αποτελεσματικότερα οι περιφερειακές και τοπικές αρχές, καθώς και τα εθνικά κοινοβούλια στη χάραξη και υλοποίηση των πολιτικών της ΕΕ και κατά πόσον υπάρχουν τομείς πολιτικής όπου οι αρμοδιότητες θα μπορούσαν, με την πάροδο του χρόνου, να ανατεθούν εκ νέου στα κράτη μέλη.

Ο Πρόεδρος Γιούνκερ δήλωσε σήμερα: «Θέλω η Ένωσή μας να δίνει μεγαλύτερη έμφαση σε ζητήματα που είναι σημαντικά για τους πολίτες μας. Για τον λόγο αυτό, η παρούσα Επιτροπή προσπάθησε να σταθεί μεγάλη στα μεγάλα ζητήματα και μικρή στα μικρά. Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο συνέστησα την ειδική ομάδα «Επικουρικότητα, αναλογικότητα και 'Κάνουμε λιγότερα με πιο αποδοτικό τρόπο'», ώστε να διασφαλίζεται ότι αναλαμβάνουμε δράση μόνο εκεί όπου η ΕΕ προσδίδει προστιθέμενη αξία. Θέλω να ευχαριστήσω τον Φρανς Τίμερμανς και τα άλλα μέλη της ειδικής ομάδας από τα εθνικά κοινοβούλια και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών για τη σημαντική αυτή έκθεση. Η Ένωσή μας δεν μπορεί να οικοδομηθεί χωρίς την ενεργό και ισότιμη συμμετοχή των τοπικών αρχών, των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και των ενδιάμεσων επιπέδων διακυβέρνησης. Θα παρουσιάσω τα συμπεράσματα στην ομιλία μου για την κατάσταση της Ένωσης τον Σεπτέμβριο. Ευελπιστώ ότι οι επικεφαλής των άλλων θεσμικών οργάνων και οι εθνικές αρχές θα συνεργαστούν μαζί μου για να θέσουμε αυτούς τους προβληματισμούς στο επίκεντρο του μελλοντικού έργου της Ένωσης.»

Τα μέλη της ειδικής ομάδας, δήλωσαν: «Υποστηρίζουμε έναν νέο τρόπο εργασίας που ενισχύει τον ρόλο των τοπικών, περιφερειακών και εθνικών αρχών στη διαμόρφωση των πολιτικών της ΕΕ, προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα της νομοθεσίας. Αυτό σημαίνει πλήρη σεβασμό των ρόλων των διαφόρων θεσμικών οργάνων της ΕΕ, των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών και των εθνικών κοινοβουλίων. Προτείνουμε μια νέα προσέγγιση «ενεργού επικουρικότητας» που θα εγγυάται την προστιθέμενη αξία της νομοθεσίας της ΕΕ και οφέλη για τους πολίτες, και θα συμβάλλει στη μεγαλύτερη οικειοποίηση των αποφάσεων της Ένωσης από τα κράτη μέλη. Παρουσιάσαμε την έκθεσή μας στον πρόεδρο Γιούνκερ, ο οποίος μας διαβεβαίωσε ότι θα συνεργαστεί με τα άλλα θεσμικά όργανα για να προωθήσει τις συστάσεις μας».

Η ειδική ομάδα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι χρειάζεται ένας νέος τρόπος εργασίας στον τομέα της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, ώστε να δοθεί η δυνατότητα στις τοπικές και περιφερειακές αρχές και στα εθνικά κοινοβούλια να συμβάλλουν αποτελεσματικότερα στη χάραξη των πολιτικών της ΕΕ και στον σχεδιασμό νέας νομοθεσίας. Σύμφωνα με την προτεινόμενη νέα προσέγγιση, οι αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας θα αξιολογούνται με μεγαλύτερη συνέπεια από όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, με βάση ένα «μοντέλο δικτύου» - που θα ομοιάζει με κατάλογο ελέγχου της επικουρικότητας και της αναλογικότητας.

Η ειδική ομάδα συνιστά επίσης να εφαρμόζεται με ελαστικότητα η προθεσμία των 8 εβδομάδων που έχουν στη διάθεσή τους τα εθνικά κοινοβούλια για να υποβάλουν τη γνώμη τους για σχέδια νομοθετικών πράξεων της ΕΕ, και επισημαίνει το ενδεχόμενο μελλοντικής αύξησης του διαθέσιμου χρόνου για την υποβολή γνώμης σε 12 εβδομάδες. Τέλος, η ειδική ομάδα συνιστά στα τρία θεσμικά όργανα της ΕΕ να συμφωνήσουν σε ένα στοχευμένο πολυετές πρόγραμμα που θα προωθεί την επανεξισορρόπηση του έργου της ΕΕ σε ορισμένους τομείς πολιτικής, δίνοντας έμφαση στην αποτελεσματικότερη εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας και όχι στη θέσπιση νέας νομοθεσίας. Η προσέγγιση αυτή βασίζεται στην καθιέρωση, από την Επιτροπή Γιούνκερ, πολύ πιο στοχευμένων προγραμμάτων εργασίας της Επιτροπής και ετήσιων κοινών δηλώσεων των τριών θεσμικών οργάνων σχετικά με τα ζητήματα προτεραιότητας που πρέπει να εγκρίνουν κατά τη διάρκεια συγκεκριμένου έτους.

Η ειδική ομάδα πιστεύει ότι η νέα προσέγγιση θα πρέπει να εφαρμόζεται τόσο στην ισχύουσα νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και σε όλες τις νέες πολιτικές πρωτοβουλίες. Οι ενδιαφερόμενοι υπέδειξαν στην ειδική ομάδα τις νομοθετικές πράξεις και τις πολιτικές της ΕΕ για τις οποίες θα πρέπει να επανεξεταστούν κατά προτεραιότητα τα κριτήρια επικουρικότητας και αναλογικότητας. Η Επιτροπή θα λάβει υπόψη αυτές τις συστάσεις στο πλαίσιο του μελλοντικού της έργου.

 

Ιστορικό

Η ειδική ομάδα «Επικουρικότητα, αναλογικότητα και 'Κάνουμε λιγότερα με πιο αποδοτικό τρόπο'» συστάθηκε από τον πρόεδρο Γιούνκερ τον Νοέμβριο του 2017, ο οποίος της ζήτησε να εξετάσει 3 ζητήματα: (1) τον ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών στη χάραξη και την εφαρμογή των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης· (2) τον ρόλο της επικουρικότητας και της αναλογικότητας στο έργο των θεσμικών οργάνων και οργανισμών της Ένωσης· (3) κατά πόσον η ευθύνη για συγκεκριμένες πολιτικές πρέπει να ανατεθεί εκ νέου στα κράτη μέλη.

Η ειδική ομάδα συνεδρίασε 7 φορές για να συζητήσει τα 3 ζητήματα. Με βάση τις συζητήσεις αυτές, μια δημόσια ακρόαση και τις απόψεις πολλών ενδιαφερομένων, η έκθεση της ειδικής ομάδας παρουσιάζει 9 συστάσεις μαζί με συγκεκριμένα εκτελεστικά μέτρα. Οι συστάσεις απευθύνονται στα εθνικά κοινοβούλια, τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Επιτροπή των Περιφερειών και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Με επικεφαλής τον πρώτο αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Φρανς Τίμερμανς, η ειδική ομάδα περιλαμβάνει 3 μέλη από την Επιτροπή των Περιφερειών - τον πρόεδρο Karl-Heinz Lambertz (Βέλγιο), τον Michael Schneider (Γερμανία) και τον François Decoster (Γαλλία) - και 3 μέλη από τα εθνικά κοινοβούλια - τον Toomas Vitsut (Εσθονία), τον Kristian Vigenin (Βουλγαρία) και τον Reinhold Lopatka (Αυστρία).

Η αυστριακή προεδρία της ΕΕ θα διοργανώσει διάσκεψη για την επικουρικότητα στο Bregenz τον Νοέμβριο, όπου θα υπάρξει δυνατότητα να συζητηθεί περαιτέρω η έκθεση της ειδικής ομάδας και να εξεταστεί η συνέχεια που θα μπορούσε να δοθεί στις συστάσεις της, ενόψει της ομιλίας για την κατάσταση της Ένωσης, στις 12 Σεπτεμβρίου 2018.