ΔΕΕ: Ετήσια Έκθεση Πεπραγμένων 2019 - Δικαιοδοτικό έργο και στατιστικά στοιχεία του έτους

Το δικαστικό έτος 2019 υπήρξε ξεχωριστό για το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για δύο λόγους.

Αφενός, ο αριθμός των εισερχομένων υποθέσεων ενώπιον των δύο δικαιοδοτικών οργάνων ανήλθε κατά το περασμένο έτος σε πρωτόγνωρα επίπεδα, με 1 905 νέες υποθέσεις έναντι 1 683 το 2018 και 1 656 το 2017. Αφετέρου, τα δικαιοδοτικά όργανα περάτωσαν συνολικά 1739 υποθέσεις το 2019, επίδοση η οποία είναι σχεδόν εφάμιλλη της υψηλότερης στην ιστορία τους, δηλαδή των 1 769 υποθέσεων που περατώθηκαν το 2018.

Χάρη στις προσπάθειες αμφότερων των δικαιοδοτικών οργάνων και στην ορθολογική χρήση των

διαθέσιμων πόρων, τα στατιστικά στοιχεία του 2019 μαρτυρούν τον ολοένα αποτελεσματικότερο χειρισμό των υποθέσεων, ιδίως σε ό,τι αφορά τη διάρκεια της εκδίκασής τους.

Δικαστήριο

Μια πρώτη τάση σχετίζεται με τον αριθμό των εισερχομένων υποθέσεων. Οι 966 νέες υποθέσεις ενώπιον του Δικαστηρίου το 2019 αποτελούν ιστορικό ρεκόρ και αντιπροσωπεύουν αύξηση της τάξεως του 14 % σε σύγκριση με τον αντίστοιχο αριθμό για το 2018 (849), ο οποίος άλλωστε ήταν ήδη ο υψηλότερος που είχε καταγραφεί ποτέ. Όπως και τα δύο προηγούμενα έτη, κύρια αιτία είναι η συνεχής άνοδος του αριθμού των αιτήσεων προδικαστικής αποφάσεως (641 νέες προδικαστικές παραπομπές, έναντι 568 το 2018), ενώ παράλληλα αυξήθηκαν αισθητά οι αιτήσεις αναιρέσεως, όπως και οι αναιρέσεις κατά διατάξεων επί αιτήσεων ασφαλιστικών μέτρων και αιτήσεων παρεμβάσεως (266 υποθέσεις, έναντι 199 το 2018), εν αντιθέσει προς τις ευθείες προσφυγές των οποίων ο αριθμός παρέμεινε στάσιμος (41 υποθέσεις).

Αξίζει να σημειωθεί, αναφορικά με τις αιτήσεις αναιρέσεως κατά αποφάσεων του Γενικού Δικαστηρίου, ότι από 1ης Μαΐου 2019 το Δικαστήριο διαθέτει, για ορισμένες κατηγορίες υποθέσεων, έναν μηχανισμό προηγούμενης έγκρισης της εξέτασης του ένδικου αυτού μέσου ^[1], ο οποίος αναμένεται να του επιτρέψει να επικεντρωθεί ακόμη περισσότερο στην πρωταρχική αποστολή της ερμηνείας του δικαίου της Ένωσης στο πλαίσιο των προδικαστικών παραπομπών από τα εθνικά δικαστήρια.

Ένα άλλο εντυπωσιακό στοιχείο το οποίο προκύπτει από τις στατιστικές συνδέεται με τον αριθμό των υποθέσεων που περατώθηκαν από το Δικαστήριο, το οποίο εργάστηκε, όπως μαρτυρεί η σχετική του επίδοση, με εξαιρετικά εντατικούς ρυθμούς: το 2019, το Δικαστήριο περάτωσε 865 υποθέσεις έναντι 760 το 2018. Πρόκειται για ρεκόρ στην ιστορία του Δικαστηρίου και για αριθμό διπλάσιο από εκείνο των υποθέσεων που είχαν περατωθεί το 2001 (434).

Τέλος, το Δικαστήριο κατάφερε να τηρήσει και τις δεσμεύσεις του ως προς τη διάρκεια των διαδικασιών, παρά τη διαρκή εισροή νέων υποθέσεων, αφού η μέση διάρκεια εκδίκασης των υποθέσεων παρέμεινε και το 2019 σε πολύ ικανοποιητικά επίπεδα: 15,5 μήνες για τις αιτήσεις προδικαστικής αποφάσεως και 11,1 μήνες για τις αιτήσεις αναιρέσεως.

 

	2015	2016	2017	2018	2019
Εισαχθείσες υποθέσεις	713	692	739	849	966
Περατωθείσες υποθέσεις	616	704	699	760	865
Εκκρεμείς υποθέσεις	884	872	912	1 001	1102

 

Γενικό Δικαστήριο

Ένα από βασικά χαρακτηριστικά του περασμένου έτους για το Γενικό Δικαστήριο είναι η ισορροπία που επιτεύχθηκε εν πολλοίς μεταξύ των νέων υποθέσεων (939) και των υποθέσεων που περατώθηκαν (874), και μάλιστα παρά την εμφάνιση μιας μεγάλης ομάδας συναφών υποθέσεων προς το τέλος του χρόνου αλλά και τη μερική ανανέωση της σύνθεσης του δικαιοδοτικού οργάνου.

Η αύξηση του αριθμού των εισερχομένων υποθέσεων είναι ξεκάθαρη, με 105 περισσότερες υποθέσεις απ’ ό,τι το 2018, μια διαφορά της τάξεως του 13 %. Οι τομείς στους οποίους η αύξηση υπήρξε πιο έντονη είναι εκείνοι των κρατικών ενισχύσεων και του θεσμικού δικαίου.

Οι προσπάθειες που καταβάλλει το Γενικό Δικαστήριο αποφέρουν καρπούς ιδίως σε σχέση με τον χρόνο εκδίκασης των υποθέσεων, ο οποίος συνεχίζει να κινείται πτωτικά. Έτσι, η διάρκεια της δίκης σε υποθέσεις που περατώθηκαν με την έκδοση αποφάσεων και διατάξεων μειώθηκε σημαντικά (16,9 μήνες το 2019 έναντι 20 μηνών το 2018 και 26 μηνών στις αρχές της δεκαετίας). Η σαφής αυτή βελτίωση είναι ένα από τα οφέλη της μεταρρύθμισης της δικαιοδοτικής δομής της Ένωσης, η οποία ολοκληρώθηκε το 2019.

Επίσης, οι συνθήκες είναι πλέον ώριμες για έναν απολογισμό όσον αφορά τη χρήση της εφαρμογής e-Curia, από 1ης Δεκεμβρίου 2018 ^[2], ως αποκλειστικού μέσου ανταλλαγής διαδικαστικών εγγράφων μεταξύ των εκπροσώπων των διαδίκων και του Γενικού Δικαστηρίου. Το 2019, το Γενικό Δικαστήριο μπόρεσε, χάρη στη συγκεκριμένη εφαρμογή, να διεκπεραιώσει περίπου 750 000 σελίδες δικογράφων. Η γενίκευση της χρήσης του συστήματος αυτού σήμανε το τέλος της συνύπαρξης δύο μορφοτύπων (έντυπου και ψηφιακού).

Τέλος, η απόφαση να παραπέμπονται περισσότερες υποθέσεις, εφόσον το δικαιολογεί η σημασία τους, σε πενταμελή τμήματα του Γενικού Δικαστηρίου συμβάλλει στην ενίσχυση του κύρους του δικαιοδοτικού οργάνου. Στο πλαίσιο αυτό, ο αριθμός των αποφάσεων που εκδίδονται, από το 2016 και μετά, από πενταμελή τμήματα κυμαίνεται γύρω στις 60 ανά έτος, ενώ στις αρχές της δεκαετίας ήταν λιγότερες από δέκα.

	2015	2016	2017	2018	2019
Εισαχθείσες υποθέσεις	831	974	917	834	939
Περατωθείσες υποθέσεις	987	755	895	1 009	874
Εκκρεμείς υποθέσεις	1 267	1 486	1 508	1 333	1398