Αλλαγές στη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων και ιδρυμάτων της ΕΕ

Το νομοσχέδιο για τη μεταρρύθμιση της χρηματοδότησης και του νομικού καθεστώτος των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων και των συναφών ιδρυμάτων ενέκρινε το ΕΚ την Τετάρτη. Οι νέοι κανόνες, που συμφωνήθηκαν ήδη ανεπίσημα από το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, θα αποσαφηνίσουν τα οικονομικά κομμάτων και ιδρυμάτων και θα ενισχύσουν την ευρωπαϊκή τους ιδιότητα. Προβλέπεται και ένα σύστημα με το οποίο θα ελέγχεται η συμμόρφωση με τους νέους κανόνες και θα επιβάλλονται κυρώσεις σε περίπτωση παραβιάσεων.

Νομικό καθεστώς της ΕΕ

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, τα ευρωπαϊκά πολιτικά

κόμματα και τα συναφή πολιτικά ιδρύματα πρέπει να συστήνονται σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ, προκειμένου να ξεπερνιούνται τα εμπόδια λόγω των διαφορετικών νομικών εντύπων ανά χώρα και να διασφαλίζονται υψηλά πρότυπα διαφάνειας και δημοκρατικής λογοδοσίας.

Μεγαλύτερη οικονομική ευελιξία και διαφάνεια

Με τους νέους κανόνες, τα ευρωπαϊκά κόμματα και ιδρύματα θα μπορούν πιο εύκολα να δημιουργούν δικούς τους πόρους χάρη στην αύξηση του ανώτατου ορίου για τις δωρεές από τις 12.000 στις 18.000 ευρώ ανά έτος και ανά δωρητή. Για τις δωρεές άνω των 3.000 ευρώ, τα ονόματα των δωρητών και τα αντίστοιχα ποσά θα γνωστοποιούνται στο κοινό, ενώ για ποσά από 1.500 έως και 3.000 ευρώ θα απαιτείται η συγκατάθεση του δωρητή πριν από τη δημοσιοποίηση.

Κυρώσεις

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μια ανεξάρτητη αρχή θα έχουν την ευθύνη της αξιολόγησης της συμμόρφωσης με τους νέους κανόνες.

Η ανεξάρτητη αυτή αρχή, που θα επιλεγεί από τα τρία βασικά θεσμικά όργανα της ΕΕ (Επιτροπή, Κοινοβούλιο, Συμβούλιο), θα είναι η μόνη υπεύθυνη για την εξακρίβωση της συμμόρφωσης με τους κανόνες σχετικά με την καταχώριση αλλά και τη διαγραφή από το Μητρώο των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων και των ευρωπαϊκών πολιτικών ιδρυμάτων. Θα ασχολείται επίσης με άλλες απαιτήσεις που σχετίζονται με μη κοινοτικά κεφάλαια (π.χ. δωρεές και εισφορές).

Σε περίπτωση παραβίασης των κανόνων, η ανεξάρτητη αρχή θα μπορεί να ζητά τη λήψη διορθωτικών μέτρων, ελλείψει των οποίων θα έχει τη δυνατότητα να επιβάλει κυρώσεις με τη μορφή προστίμων. Θα μπορεί επίσης να προβεί, ως έσχατη λύση, στη διαγραφή κόμματος από το Μητρώο, η οποία θα συνεπάγεται τον αποκλεισμό του από τη χρηματοδότηση.

Το Κοινοβούλιο θα επιβάλλει κυρώσεις για την κατάχρηση των κονδυλίων της ΕΕ, π.χ. σε περιπτώσεις όπως η καταδίκη βάσει δικαστικής απόφασης ή η μη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις που σχετίζονται με την υποβολή εκθέσεων και τη διαφάνεια.

Προϋπόθεση ο σεβασμός των αξιών της ΕΕ

Ο σεβασμός των αξιών της ΕΕ, όπως αυτές διατυπώνονται στο άρθρο 2 της Συνθήκης της ΕΕ, θα αποτελεί προϋπόθεση για οποιαδήποτε συμμαχία εθνικών κομμάτων που επιθυμούν να υποβάλουν αίτηση για τη χορήγηση νομικού καθεστώτος και κονδυλίων από την ΕΕ. Για να αποκτήσει πρόσβαση σε κονδύλια της ΕΕ, το εκάστοτε ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα θα πρέπει να διαθέτει τουλάχιστον έναν εκλεγμένο ευρωβουλευτή.

Σε περίπτωση αμφιβολίας για τη συμμόρφωση με τις αξίες της ΕΕ, η ανεξάρτητη αρχή οφείλει να διενεργήσει έλεγχο και, αφού ζητήσει τη γνώμη της «επιτροπής ανεξάρτητων διακεκριμένων προσωπικοτήτων», θα έχει τη δυνατότητα να ζητήσει τη διαγραφή του εν λόγω κόμματος. Η αρχή μπορεί να αποφασίσει να διαγράψει ένα ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα μόνο σε περίπτωση σοβαρής παραβίασης και ποτέ εντός των δύο μηνών που προηγούνται των ευρωεκλογών. Η απόφαση, που θα ισχύει υπό την προϋπόθεση ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο δεν φέρουν αντίρρηση, θα μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο δικαστικών διαδικασιών ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Καμία χρηματοδότηση για τις εκστρατείες που αφορούν εθνικές εκλογές ή δημοψηφίσματα

Το ευρωπαϊκό καθεστώς δεν θα δίνει το δικαίωμα σε ένα ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα να προτείνει υποψηφίους για τις εθνικές ή ευρωπαϊκές εκλογές ή να χρηματοδοτήσει εκστρατείες που αφορούν δημοψηφίσματα. Τα θέματα αυτά εξακολουθούν να εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των κρατών μελών.

Επόμενα βήματα και έναρξη ισχύος

Η συμφωνία θα πρέπει στη συνέχεια να εγκριθεί επίσημα από το Συμβούλιο. Ο εν λόγω κανονισμός θα τεθεί σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2017.

Το εν λόγω νομοσχέδιο εγκρίθηκε σήμερα με 539 ψήφους υπέρ, 103 κατά και 20 αποχές.

Διαδικασία: συνήθης νομοθετική διαδικασία (πρώην συναπόφαση), συμφωνία σε 1η ανάγνωση